16-12-2014, 08:41 PM
Çevrimdışı
1683 ikinci Viyana kusatmasinda Türk ordusu yenilgiye ugrayarak geri çekilirken, Avusturya ve Lehistan'in yaninda evvela Venedik, daha sonra da Rusya "Mukaddes Ittifak" geregince savasa katilmisti.
Türk ordusu çok genis bir cephede 4 devletin ordulariyla çarpismak zorunda kalmis ve savas 16 yil gibi uzun bir süre devam etmisti.
Cephelerde yenilgiler birbirini izlemis, imparatorlugu bu durumdan kurtarmak düsüncesiyle, 25 ekim1689'da sadarete Köprülü Fazil Mustafa Pasa getirilmisti. Baslangiçta yapilan savaslarda bazi basarilar kazanilarak kaybedilmis topraklardan bir kismi geri alinmissa da, 19 agustos 1691'de Salankamen'de Köprülü Fazil Mustafa Pasa'nin sehit düsmesiyle ordumuz bozguna ugramisti.
Kara savaslarinda yenilgiler devam ederken donanmamiz, Venediklilere karsi parlak zaferler kazaniyor, bu basarilar devletin sarsilmis itibarini ve halkin bozulmus moralini bir hayli düzeltmis bulunuyordu.
Bu deniz zaferlerinin kazanilmasinda kalyonlar kaptani Mezomorto Hüseyin Pasa'nin büyük payi olmustu. Genç yasindan itibaren deniz savaslarina katilmis ve bir deniz cenginde sekiz-on yerinden yaralanip öldü zannedildigi halde yasamasi üzerine, Venediklilerce kendisine yari ölü anlamina gelen Mezzo Morto lakabi verilmisti ki Mezomorto (veya Mezamorta) bu lakaptan gelmektedir. Kendisi meslekten yetismis bilgili ve cesur bir denizciydi. Daha sonra 1 mayis 1695'te de kaptan-i deryaliga getirilmistir.
Bu savas yillarinda Akdeniz'de bir egemenlik kurmus olan Venedik donanmasi, Papalik ve Malta hükümetlerinden de yardim görerek 7 eylül 1694'de Sakiz adasina büyük miktarda asker çikarmisti. Kalede bulunan pek az sayidaki Türk kuvvetleri civar sularda dolasan Kaptan-i Derya Palabiyik Yusuf Pasa emrindeki donanmamizdan yardim göremeyince, ancak 17 eylül tarihine kadar dayanabilmis ve düsmanin teklifini kabul zorunda kalarak 21 eylül 1694'de adayi Venediklilere teslim etmisti.
Bu haberin Istanbul'da duyulmasi üzerine son derece üzülen II. Ahmet, mevsimin kis olmasina ragmen, adanin derhal geri alinmasini emretmis, Anadolu Beylerbeyi Misirlizade Ibrahim Pasa, 22 aralik 1694'de Serdar-i Ekrem tayin edilmis ve Seddülbahir muhafizi Amcazade Hüseyin Pasa da 31 aralik 1694'de kaptan-i deryaliga getirilmisti.
Tersanede hummali bir faaliyet baslamis ve gerekli sefer hazirliklari tamamlanarak 20 parça kalyon ve 20 parça çektiriden kurulu donanmamiz 29 ocak 1695'de Istanbul'dan ayrilmisti.
Türk donanmasi Mezomorto gibi pek degerli bir denizcinin yani sira; Asçizade Mehmet Kaptan, Elhac Abdullah Kaptan, Fettah Kaptan, Memi Pasazade Abdurrahman Pasa, Kethüda Abdülkadir Pasazade gibi devrin tecrübeli denizcileri de bulunmaktaydi.
Istanbul'dan hareketle Foça civari sulara gelen Türk donanmasi, 7-8 Subat gecesi, buradaki orak adasindan kalkip, 60 gemiden ziyade Venedik donanmasinin bulundugu Koyun adalarina (Izmir hizasindaki Karaburun'la Sakiz adasini ayiran bogazdaki adalar) dogru hareket etmisti. Savas planina göre, safak vakti bu adalara varilacak ve orada yatmakta olan düsman donanmasina ani olarak hücum edilecekti.
Havanin rüzgarsiz olmasi dolayisiyla yelkenle seyir mümkün olamamis ve kalyonlar çektirilerin yedeginde çekilerek ancak 9 subatta Koyun adalarinin on mil yakininda bulunan Bahçealti mevkiine gelinmisti. Bu esnada düsman gemilerinin de çektiriler yedeginde, Sakiz adasinin burnunu dolasmakta oldugu görülmüs ve donanmamiz savas düzenine girerek, Venediklilerin 20 kalyonuna 16 kalyonumuzla, 6 mavnasina 4 kalyonumuzla ve 24 çektirisini her birine 1 çektirimizle hücuma geçilmisti.
Savas plani geregince top menziline girilmis, kalyon filomuza komuta eden Mezomorta kendi kalyonu ile düsman amiralinin kalyonuna iyice yaklasarak alabanda atesi açmis, dagilan agaç parçalari serpintisinden 150'den ziyade düsman ölmüs ve amiral gemisinde büyük bir panik baslamisti. Tam bu esnada Riyale Fettah Kaptan komutasindaki kalyon da amiral kalyonuna kiç taraftan top atisiyla hücuma geçmis, yagli paçavralar atarak gemide yangin çikarmis ve yangini söndürmek isteyenlerin üzerine de tüfeklerle ates açilmisti. Yardima kosan 60 toplu bir düsman kalyonu da ates almis, atesin cephaneligini sarmasi üzerine her iki gemi birden havaya uçmus, kendilerini denize atanlar da esir edilmisti. Daha sonra Bastarda-i Hümayun ve Kethüda Abdülkadir Pasazade çektirileri düsmanin mavnalari üzerine iki yandan hücuma geçmis onlari dagitarak kaçmaya mecbur etmisti. Ögleden aksam günes batincaya kadar süren bu savasta, düsmanin iki kalyonu imha edilmis, 5 kadirgasi batirilmis ve çok sayidaki gemisi de hasara ugratilmisti. Bu durumda tek kurtulus yolunu firarda gören düsman donanmasi, Sakiz'in kuzey dogusunda bulunan Terfil limanina siginmisti.
Kesin zafer, bu savastan dokuz gün sonra Koyun adalari ile Terfil arsinda yapilan savasta kazanilmistir.
Terfil limaninda yatan düsman donanmasini kesin olarak imhaya kararli olan Türk donanmasi, 18 subat 1695'te bu istikamete hareket etmisti. Donanmamizin Terfil limani üzerine gelmekte oldugunu gören düsman, korku ve telasa kapilmis, savasa yeterli bulunan on alti kalyonu demirlerini keserek limandan disari çikip savasi kabul etmisti. Mezomorta Hüseyin Pasa bes kalyonla Darbogaz'da rüzgar üstünde ve diger kalyonlar rüzgar altinda olmak üzere savas düzenine girismis ve düsman donanmasi ortaya alinarak iki ates arasinda birakilmisti. Beklenilmeyen bu mahirane manevra karsisinda düsman saskina dönmüs ve iki tarafli atese dayanamayarak selameti kaçmakta bulmustu. Iki kalyonlari Sakiz limanina girmis, geri kalan on dört kalyon da Venedik kayasina dogru kaçmaya baslamisti. Donanmamiz kaçan düsmanin pesini birakmamis ve Asçizade Mehmet Kaptan'in komutasindaki kalyonumuz, elli bes tunç toplu bir düsman kalyonunu batirmis ve Elhac Abdullah Kaptan'in kalyonu da iki düsman mavnasini batirip, ikisini de zaptetmisti.
Serdar-i Ekrem Misirlizade Ibrahim Pasa, çektirileriyle hemen Venedik çektirilerine yetismis ve on beser, yirmiser kogus topu (çektiri sinifi gemilerden, kadirga ve bastardalarin bas tarafinda omurga hatti üzerinde ortaya tek olarak, mavnalarin bas taraflarinda omurga hattinin sancak ve iskelesine iki adet olmak üzere tabiye edilen ve düsman kovalanirken kullanilan uzun menzilli top) attiktan sonra düsman tekneleri darmadagin olarak evvela Sarecik denilen mevkide toplanmak istemis, fakat kurtulamayacaklarini anladiklarindan, gizlenmek üzere kalyonlarin arkasina kaçmaya baslamislardi. Memi Pasazade Abdurrahman Pasa, bir düsman çektirisine yetisip personelini esir almis ve fazla hasara ugradigindan zaptina lüzum görmedigi tekne biraz sonra batmisti. Düsman bastardalari da mavnalarin bulundugu yere dogru kaçarken, Elhac Abdurrahman Kaptan'in kalyonu tarafindan önleri kesilmis ve atilan toplarla bunlar da hasara ugrayip, pek çok sayida cenkçileri ölmüsü.
Venedikliler birçok önemli gemilerini kaybetmis ve Benedetto Pisani isimli amiral de maktul düsmüstü. Düsmanin güverteleri harap olmus, arma ve donanimlari dagilmis, maglup ve perisan donanmasi gecenin karanligindan faydalanarak zorlukla Sakiz limanina siginmisti. Burada da tutunamayacagini anlayan düsman, kalede 500 muhafiz birakmis, ve 21 subatta Istendil adasina kaçmisti.
24 subatta donanmamiz Sakiz limanina girmis ve düsmanin kaçarken adada birakmak zorunda kaldigi birçok savas esyasini ele geçirmisti. Bunlar arasinda dört büyük firkata ile dört çektiri ve içi silah ve cephane dolu bir halde karaya oturmus bir koca kalyon da bulunuyordu.
Ayni gün karaya asker çikarilip kale kolayca zapt edilmis ve 500 muhafizi esir alinarak ada tekrar elimize geçmisti.
Bu parlak zaferin kazanilmasindan kisa bir süre sonra Mezomorta Hüseyin Pasa kaptan-i deryaliga getirilmis ve selefi Amcazade Hüseyin Pasa da Sakiz muhafizligina tayin olunmustu.
Türk ordusu çok genis bir cephede 4 devletin ordulariyla çarpismak zorunda kalmis ve savas 16 yil gibi uzun bir süre devam etmisti.
Cephelerde yenilgiler birbirini izlemis, imparatorlugu bu durumdan kurtarmak düsüncesiyle, 25 ekim1689'da sadarete Köprülü Fazil Mustafa Pasa getirilmisti. Baslangiçta yapilan savaslarda bazi basarilar kazanilarak kaybedilmis topraklardan bir kismi geri alinmissa da, 19 agustos 1691'de Salankamen'de Köprülü Fazil Mustafa Pasa'nin sehit düsmesiyle ordumuz bozguna ugramisti.
Kara savaslarinda yenilgiler devam ederken donanmamiz, Venediklilere karsi parlak zaferler kazaniyor, bu basarilar devletin sarsilmis itibarini ve halkin bozulmus moralini bir hayli düzeltmis bulunuyordu.
Bu deniz zaferlerinin kazanilmasinda kalyonlar kaptani Mezomorto Hüseyin Pasa'nin büyük payi olmustu. Genç yasindan itibaren deniz savaslarina katilmis ve bir deniz cenginde sekiz-on yerinden yaralanip öldü zannedildigi halde yasamasi üzerine, Venediklilerce kendisine yari ölü anlamina gelen Mezzo Morto lakabi verilmisti ki Mezomorto (veya Mezamorta) bu lakaptan gelmektedir. Kendisi meslekten yetismis bilgili ve cesur bir denizciydi. Daha sonra 1 mayis 1695'te de kaptan-i deryaliga getirilmistir.
Bu savas yillarinda Akdeniz'de bir egemenlik kurmus olan Venedik donanmasi, Papalik ve Malta hükümetlerinden de yardim görerek 7 eylül 1694'de Sakiz adasina büyük miktarda asker çikarmisti. Kalede bulunan pek az sayidaki Türk kuvvetleri civar sularda dolasan Kaptan-i Derya Palabiyik Yusuf Pasa emrindeki donanmamizdan yardim göremeyince, ancak 17 eylül tarihine kadar dayanabilmis ve düsmanin teklifini kabul zorunda kalarak 21 eylül 1694'de adayi Venediklilere teslim etmisti.
Bu haberin Istanbul'da duyulmasi üzerine son derece üzülen II. Ahmet, mevsimin kis olmasina ragmen, adanin derhal geri alinmasini emretmis, Anadolu Beylerbeyi Misirlizade Ibrahim Pasa, 22 aralik 1694'de Serdar-i Ekrem tayin edilmis ve Seddülbahir muhafizi Amcazade Hüseyin Pasa da 31 aralik 1694'de kaptan-i deryaliga getirilmisti.
Tersanede hummali bir faaliyet baslamis ve gerekli sefer hazirliklari tamamlanarak 20 parça kalyon ve 20 parça çektiriden kurulu donanmamiz 29 ocak 1695'de Istanbul'dan ayrilmisti.
Türk donanmasi Mezomorto gibi pek degerli bir denizcinin yani sira; Asçizade Mehmet Kaptan, Elhac Abdullah Kaptan, Fettah Kaptan, Memi Pasazade Abdurrahman Pasa, Kethüda Abdülkadir Pasazade gibi devrin tecrübeli denizcileri de bulunmaktaydi.
Istanbul'dan hareketle Foça civari sulara gelen Türk donanmasi, 7-8 Subat gecesi, buradaki orak adasindan kalkip, 60 gemiden ziyade Venedik donanmasinin bulundugu Koyun adalarina (Izmir hizasindaki Karaburun'la Sakiz adasini ayiran bogazdaki adalar) dogru hareket etmisti. Savas planina göre, safak vakti bu adalara varilacak ve orada yatmakta olan düsman donanmasina ani olarak hücum edilecekti.
Havanin rüzgarsiz olmasi dolayisiyla yelkenle seyir mümkün olamamis ve kalyonlar çektirilerin yedeginde çekilerek ancak 9 subatta Koyun adalarinin on mil yakininda bulunan Bahçealti mevkiine gelinmisti. Bu esnada düsman gemilerinin de çektiriler yedeginde, Sakiz adasinin burnunu dolasmakta oldugu görülmüs ve donanmamiz savas düzenine girerek, Venediklilerin 20 kalyonuna 16 kalyonumuzla, 6 mavnasina 4 kalyonumuzla ve 24 çektirisini her birine 1 çektirimizle hücuma geçilmisti.
Savas plani geregince top menziline girilmis, kalyon filomuza komuta eden Mezomorta kendi kalyonu ile düsman amiralinin kalyonuna iyice yaklasarak alabanda atesi açmis, dagilan agaç parçalari serpintisinden 150'den ziyade düsman ölmüs ve amiral gemisinde büyük bir panik baslamisti. Tam bu esnada Riyale Fettah Kaptan komutasindaki kalyon da amiral kalyonuna kiç taraftan top atisiyla hücuma geçmis, yagli paçavralar atarak gemide yangin çikarmis ve yangini söndürmek isteyenlerin üzerine de tüfeklerle ates açilmisti. Yardima kosan 60 toplu bir düsman kalyonu da ates almis, atesin cephaneligini sarmasi üzerine her iki gemi birden havaya uçmus, kendilerini denize atanlar da esir edilmisti. Daha sonra Bastarda-i Hümayun ve Kethüda Abdülkadir Pasazade çektirileri düsmanin mavnalari üzerine iki yandan hücuma geçmis onlari dagitarak kaçmaya mecbur etmisti. Ögleden aksam günes batincaya kadar süren bu savasta, düsmanin iki kalyonu imha edilmis, 5 kadirgasi batirilmis ve çok sayidaki gemisi de hasara ugratilmisti. Bu durumda tek kurtulus yolunu firarda gören düsman donanmasi, Sakiz'in kuzey dogusunda bulunan Terfil limanina siginmisti.
Kesin zafer, bu savastan dokuz gün sonra Koyun adalari ile Terfil arsinda yapilan savasta kazanilmistir.
Terfil limaninda yatan düsman donanmasini kesin olarak imhaya kararli olan Türk donanmasi, 18 subat 1695'te bu istikamete hareket etmisti. Donanmamizin Terfil limani üzerine gelmekte oldugunu gören düsman, korku ve telasa kapilmis, savasa yeterli bulunan on alti kalyonu demirlerini keserek limandan disari çikip savasi kabul etmisti. Mezomorta Hüseyin Pasa bes kalyonla Darbogaz'da rüzgar üstünde ve diger kalyonlar rüzgar altinda olmak üzere savas düzenine girismis ve düsman donanmasi ortaya alinarak iki ates arasinda birakilmisti. Beklenilmeyen bu mahirane manevra karsisinda düsman saskina dönmüs ve iki tarafli atese dayanamayarak selameti kaçmakta bulmustu. Iki kalyonlari Sakiz limanina girmis, geri kalan on dört kalyon da Venedik kayasina dogru kaçmaya baslamisti. Donanmamiz kaçan düsmanin pesini birakmamis ve Asçizade Mehmet Kaptan'in komutasindaki kalyonumuz, elli bes tunç toplu bir düsman kalyonunu batirmis ve Elhac Abdullah Kaptan'in kalyonu da iki düsman mavnasini batirip, ikisini de zaptetmisti.
Serdar-i Ekrem Misirlizade Ibrahim Pasa, çektirileriyle hemen Venedik çektirilerine yetismis ve on beser, yirmiser kogus topu (çektiri sinifi gemilerden, kadirga ve bastardalarin bas tarafinda omurga hatti üzerinde ortaya tek olarak, mavnalarin bas taraflarinda omurga hattinin sancak ve iskelesine iki adet olmak üzere tabiye edilen ve düsman kovalanirken kullanilan uzun menzilli top) attiktan sonra düsman tekneleri darmadagin olarak evvela Sarecik denilen mevkide toplanmak istemis, fakat kurtulamayacaklarini anladiklarindan, gizlenmek üzere kalyonlarin arkasina kaçmaya baslamislardi. Memi Pasazade Abdurrahman Pasa, bir düsman çektirisine yetisip personelini esir almis ve fazla hasara ugradigindan zaptina lüzum görmedigi tekne biraz sonra batmisti. Düsman bastardalari da mavnalarin bulundugu yere dogru kaçarken, Elhac Abdurrahman Kaptan'in kalyonu tarafindan önleri kesilmis ve atilan toplarla bunlar da hasara ugrayip, pek çok sayida cenkçileri ölmüsü.
Venedikliler birçok önemli gemilerini kaybetmis ve Benedetto Pisani isimli amiral de maktul düsmüstü. Düsmanin güverteleri harap olmus, arma ve donanimlari dagilmis, maglup ve perisan donanmasi gecenin karanligindan faydalanarak zorlukla Sakiz limanina siginmisti. Burada da tutunamayacagini anlayan düsman, kalede 500 muhafiz birakmis, ve 21 subatta Istendil adasina kaçmisti.
24 subatta donanmamiz Sakiz limanina girmis ve düsmanin kaçarken adada birakmak zorunda kaldigi birçok savas esyasini ele geçirmisti. Bunlar arasinda dört büyük firkata ile dört çektiri ve içi silah ve cephane dolu bir halde karaya oturmus bir koca kalyon da bulunuyordu.
Ayni gün karaya asker çikarilip kale kolayca zapt edilmis ve 500 muhafizi esir alinarak ada tekrar elimize geçmisti.
Bu parlak zaferin kazanilmasindan kisa bir süre sonra Mezomorta Hüseyin Pasa kaptan-i deryaliga getirilmis ve selefi Amcazade Hüseyin Pasa da Sakiz muhafizligina tayin olunmustu.